Pułapki językowe – część 9


‚Deinetwegen’ – i wszystko przez ciebie !

Ile to rzeczy w życiu zdarza się przez inne osoby i mówimy wtedy: ‚wszystko przez ciebie’, ‚i to znowu przeze mnie’, ‚całe to zamieszanie znowu przez ciebie’ itd. .
W języku niemieckim możemy usłyszeć w takich sytuacjach:

Das ist wegen dir.
Jest to jednak forma niepoprawna stylistycznie. Aby poprawnie wyrazić to w języku niemieckim musimy powiedzieć:
Das ist deinetwegen.
Es passierte meinetwegen.

Czy ‚derer’ i ‚deren’ to to samo?

Wiele gramatyk czy repetytoriów języka niemieckiego wyjaśnia, że forma zaimków względnych w liczbie mnogiej brzmi:
I. die
II. deren
III. denen
IV. die

Nie jest to jednak tak do końca cała prawda, ponieważ jak się okazuje mamy do dyspozycji jeszcze jeden zaimek względny :
V. die
VI. deren lub derer
VII. denen
VIII. die

Jak widzimy w dopełniaczu mamy do dyspozycji dwie formy: deren lub derer.

Formy deren używamy w zdaniach względnych, gdy odnosi się ona do osób lub przedmiotów już wymienionych w zdaniu wcześniejszym:
Die Soldaten, deren Mission in Afghanistan sehr schwierig war, kamen schon zurück – Żołnierze, których misja w Afganistanie była bardzo trudna, już powrócili.

Formę derer użyjemy, gdy ten zaimek względny będzie odnosił się, do osób lub przedmiotów, o których jest mowa dopiero w zdaniu następnym:
Die Arbeit derer, die diese Straße gebaut haben, war vergebens – Praca tych, którzy budowali tę ulicę, była na próżno.

‚Deutschsprachig’ i ‚deutschsprachlich’.

I znowu tłumaczenie polskie obydwu przymiotników – ‚niemieckojęzyczny’ może spowodować błędne użycie jednego z nich.
Przymiotnik deutschsprachig dotyczy czegoś, co jest w języku niemieckim, np.:
ein deutschsprachiges Buch – książka niemieckojęzyczna (napisana w języku niemieckim)
ein deutschsprachiger Text – tekst niemieckojęzyczny (napisany w języku niemieckim)

Przymiotnik deutschsprachlich wiąże się z czymś, co dotyczy języka niemieckiego, np.:
der deutschsprachliche Kurs – kurs, który dotyczy języka niemieckiego
die deutschsprachliche Vorlesung – odczyt na temat języka niemieckiego ( niekoniecznie musi on odbywać się w języku niemieckim)

‚Dursten’ i ‚dürsten’.

Jak zwykle w przypadku dwóch tak podobnych czasowników słownik niemiecko-polski może wprowadzić użytkownika w błąd, gdyż tłumaczenie obydwu czasowników jest takie same : ‚mieć pragnienie, łaknąć, pragnąć’
Jeśli komuś chce się pić, to może on to wyrazić zarówno za pomocą czasownika dursten lub dürsten przy czym należy pamiętać, że zazwyczaj Niemcy używają tego pierwszego, ponieważ dürsten, jest czasownikiem, który nadaje bardzo podniosły ton.
Jeśli chcemy jednak użyć słowa ‚pragnąć’ w sensie przenośnym, to powinniśmy zastosować jedynie czasownik dürsten, np.:
Er dürstet nach einer zärtlichen Frau – On pragnie czułej kobiety.

‚Erfordern’ i ‚fordern’.

Te dwa bardzo podobne czasowniki różnią się między sobą jedynie w niewielkim stopniu.
Erfordern – oznacza, że czegoś potrzeba do pewnego celu lub że coś jest wymagane, aby dana rzecz mogła się odbyć, gdyż w przeciwnym wypadku nie będzie możliwa realizacja zamierzonego celu np.:
Diese Arbeit erfordert viel Mühe – Ta praca wymaga wiele wysiłku.
Das Studium erfordert viel Lernen – Studia wymagają wiele nauki.

Czasownik fordern akcentuje, że dana rzecz wymaga czegoś, ale nie znaczy to, że bez tego cel nie zostanie zrealizowany, np.:
Der Krieg fordert viele Opfer – Wojna pociąga wiele ofiar.

‚Fassbar’ i ‚fasslich’.

Polskie tłumaczenie obydwu przymiotników to: ‚zrozumiały’. Różnica pomiędzy nimi polega na tym, że fassbar to coś, co jest możliwe do zrozumienia, np.:
Es war unfassbar, wie dieses Kind gelogen hat – To było nie do pojęcia, jak to dziecko kłamało.

Fasslich oznacza, że coś jest jasno, zrozumiale, w prosty sposób sformułowane:
Diese Aufgabe hat der Lehrer auf eine fassliche Weise erklärt – Nauczyciel wyjaśnił to zadanie w zrozumiały sposób.

‚Gesitig’ i ‚geistlich’.

Obydwa przymiotniki nie mogą być używane zamiennie. Geistlich dotyczy jedynie obszaru religii i tłumaczy się go jako ‚duchowny, religijny, kościelny’, np.:
die geistliche Behörde – władza kościelna

Natomiast geistig używany jest w sensie: ‚duchowy, umysłowy, mentalny’, np.:
geistige Arbeit – praca umysłowa

‚Landmann’ czy ‚Landsmann’ ?

Różni te dwa rzeczowniki jedynie interfiks łaczący -s-, ale powoduje to również, że obydwa rzeczownik mają różne znaczenia. der Landmann – to rolnik, chłop, np.:
Sein Urgroßvater war Landmann – Jego pradziadek był rolnikiem.

Rzeczownik der Landsmann tłumaczy się jako ‚ziomek, krajan’, czyli ktoś o tej samej narodowości, np.:
Was für ein Landsmann sind Sie?

‚Langweile’ czy ‚Langeweile’ ?

Obydwie formy są poprawne pod względem stylistycznym i oznaczaj to samo: ‚nuda’.
Pamiętać należy jednak o tym, że rzeczownik die Langeweile albo nie zmienia swojej formy w odmianie w ogóle:
I. die Langeweile
II. der Langeweile
III. der Langeweile
IV. die Langeweile

Można też odmieniać pierwszą część tego rzeczownika:
I. die Langeweile
II. der Langenweile
III. der Langenweile
IV. die Langeweile

lub
I. Langeweile
II. Langerweile
III. Langerweile
IV. Langeweile

Formy te nadają jednak bardzo podniosły ton temu rzeczownikowi i nie używa ich się raczej w mowie potocznej.

‚Miene’ i ‚Mine’.

Te dwa prawie tak samo brzmiące rzeczowniki znaczą całkiem coś innego.
Rzeczownik die Miene oznacza ‚wyraz twarzy, mina’, np.:
Seine Miene war außergewöhnlich – Jego wyraz twarzy był dziwny.

Natomiast rzeczownik die Mine oznacza ‚wkład do długopisu’, np.:
Mein Kuli schreibt nicht mehr, ich brauche eine neue Mine.

Dodaj komentarz