Pułapki językowe – część 6


Ach ten stopień najwyższy !

Wbrew pozorom pisownia przymiotników w stopniu najwyższym nie jest tak łatwa, musimy je bowiem pisać albo mała albo dużą literą.
Jeśli o przymiotnik w stopniu najwyższym, utworzony za pomocą przyimka am i zapytamy się pytaniem Wie?, to napiszemy go małą literą:

Dieses Restaurant ist am besten.(Ta restauracja jest najlepsza)
Dieses Auto ist am teuersten (Ten samochów jest najdroższy)

Wiemy jednak, że od niektórych przymiotników możemy utworzyć stopień najwyższy za pomocą przyimka aufs, np.: aufs Beste, aufs Herzlichste. Wówczas jeśli o dany przymiotnik możemy zapytać się pytaniem Wie?, to możemy napisać dużą lub małą literą: aufs Herzlichste lub aufs herzlichste (najserdeczniej).

Ale jeśli nie będzie możliwe postawienie pytania Wie? to musimy taki przymiotnik, niezależnie czy utworzony za pomocą am czy aufs, napisać zawsze dużą literą :
Es fehlte an dem Nötigsten. (Zabrakło najważniejszego)
Woran fehlte es?(Czego zabrakło?)

‚Ein durcheinander’ czy ‚ein Durcheinander’ ?

Może rzadko używamy tego typu wyrazy, ale jednak. No i pojawia się pytanie, jak napisać nieodmienne wyrazy typu : Durcheinander, nachhinein lub hin und her?

Odpowiedź jest jednak bardzo prosta, gdyż wszystkie nieodmienne wyrazy użyte w formie rzeczownika piszemy zawsze dużą literą.

In diesem Zimmer gab es ein großes Durcheinander.( W tym pokoju był duży bałagan)
Sie hatte im Nachhinein doch Recht. (Ona miała jednak później rację)

Czy zawsze na końcu zdania oznajmującego stawiamy kropkę ?

Ależ wydaje się to pytanie banalne! A jednak ciekawe jest, że w niektórych przypadkach w języku niemieckim możemy opuścić ten znak interpunkcyjny, a ma to miejsce w następujących przypadkach:

– w nagłówkach czasopism
Die plötzlichen Schneefälle bihinderten den Autoverkehr

– W zdaniach wtrąconych:
Eines Tages – es war im August – passierte das Unglück.
‚Die Aufgabe ist zu schwer für uns’, sagte der Schüler.

Użycie przecinka pomiędzy przymiotnikami.

Ich habe ein kleines schönes Haus czy Ich habe ein kleines, schönes Haus ?
Pytanie brzmi: czy poszczególne przymiotniki powinny być oddzielone przecinkiem jak w przykładzie:
Ich habe einen kleinen, schönen Hund
czy też może nie :
Ich habe einen kleinen schönen Hund

Otóż jeśli pomiędzy obywda przymiotniki, możemy wstawić spójnik und to wówczas postawimy przecinek:
Ich habe eine schöne und nette Freundin (Mam ładną i miłą przyjaciółkę)
lub
Ich habe eine schöne, nette Freundin (Mam ładną, miłą przyjaciółkę)

Ale jeśli pomiędzy dwoma przymiotnikami nie możemy postawić spójnika und to i nie możemy stawiać przecinka:
Ich habe eine wertvolle goldene Kette (Mam wartościowy złoty pierścionek)

Nie możemy jednak powiedzieć:
Ich habe eine wetvolle und goldene Kette (Mam wartościowy i złoty pierścionek), bo brzmiałoby to trochę niepoprawnie.

‚Und’ i ten przecinek !

Jak to jest właściwie z tym stawianiem przecinka przed spójnikiem und ?
Otóż generalnie przed tym spójnikiem nie stawiamy przecinka ani jeśli łączy on całe zdania ani jedynie pojedyncze części zdania, np.:
Er kauft eine Pizza und einen Hamburger.
Wir nehmen unseren kleinen Hund und machen einen kurzen Spaziergang.

Jeśli jednak zrozumienie zdania może sprawić odbiorcy poważne trudności, to wówczas powinniśmy postawić przecinek przed spójnikiem und:
Ich gehe ins Kino(,) und du bleibst zu Hause.
Ich lag am Strand (,) und meine Frau fotografierte das Meer.

Użycie przecinka w konstrukcjach bezokolicznikowych.

Tym razem zajmiemy się stawianiem przecinka poprzedzającym zdania bezokolicznikowe. Które zdanie jest poprawne:
Ich hatte keine Lust, ins Kino zu gehen
czy
Ich hatte keine Lust ins Kino zu gehen.

Oto odpowiedź: Jeśli grupa bezokolicznikowa składa się z niewielu wyrazów, np.: tylko z czasownika, to wówczas nie stosujemy przecinka:
Ich hatte Absicht zu kommen.

Jeśli jednak grupa bezokolicznikowa jest bardzo złożona, to musimy postawić przecinek:
Ich hatte Absicht, heute Abend mit meinen Freunden ins Kino zu gehen.

Czy zawsze na końcu zdania rozkazującego postawimy wykrzyknik?

Wydawałoby się to oczywiste, że zdanie rozkazujące będzie zakończone wykrzyknikiem, czyli:
Ruf mich morgen an!
Warten Sie bitte ein Moment!

Ale okazuje się, że na końcu zdania rozkazującego możemy również zamiast wykrzyknika postawić kropkę, jeśli zawarte w tym zdaniu wezwanie czy prośba są złagodzone:
Komm bitte heute zu mir.
Setzen Sie sich bitte hier.

‚Amen’ piszemy dużą czy małą literą?

Tę kończącą modlitwę formułę piszemy w języku polskim dużą literą, ponieważ występuje najczęściej po zakończonym kropką zdaniu, czyli traktujemy ją jako nowe zdanie.
W języku niemieckim napiszemy jednak tę formułę rozpoczynając mała literą:
Heilige Maria, Mutter Gottes, Bitt für uns, amen!

Jeśli jednak słowo ‚amen’ potraktujemy jako rzeczownik, to musimy napisać je dużą literą:
Das ist so sicher wie das Amen in der Kirche – To jest tak jasne jak amen w pacierzu.

‚Eh’ czy ‚eh’ ‚?

Otóż jeśli eh występuje w roli wykrzyknika oznaczającego:’Hola!’, ‚Co to!’ lub przysłówka: ‚i tak już’ pisze się bez apostrofu:
Eh, was soll das bedeuten? – Hola! Co to ma znaczyć?
Ich habe das eh gemacht – I tak już to zrobiłem.

Jeśli jednak eh’ występuje jako skrócona forma spójnika ehe – ‚zanim’, to należy obowiązkowo użyć apostrof, np.:
Eh ich den Entschluß fasse, muss ich es gut überlegen – Zanim podejmę decyzję, muszę to dobrze przemyśleć.

‚Extra’ z przymiotnikiem piszemy łącznie czy oddzielnie?

Pisownia łączna obowiązuje gdy przymiotnik extra wzmacnia jedynie inny przymiotnik, przed którym stoi, np.:

Ich benutze extrascharfe Rasierklingen – Używam super ostrych żyletek.
Das ist ein extraschönes Bild – To jest przepiękny obraz.

Natomiast jeśli extra ma samodzielne znaczenie to musimy napisać go oddzielnie:
Du musst noch ein extra neues Arbeitsbuch kaufen – Musisz kupić jeszcze dodatkowo jedną nową książkę ćwiczeń.

Dodaj komentarz